17 boeken over intentioneel leven die ik geweldig vind
Van standaardwerken over creativiteit en aandacht tot een bizarre AI-roman
Met feestelijke verlanglijstjes in aantocht leek het me leuk om een aantal boekentips voor je op een rijtje te zetten. Het zijn zeventien boeken die volgens mij elk op hun eigen manier over intentioneel leven gaan. Van een bizarre AI-roman (echt waar, hear me out) tot een meanderend wandelboek.
Natúúrlijk hoop ik ook dat je mijn boek Intentioneel leven leest. Het helpt je om de regie te nemen over je aandacht en keuzes, en te leven naar je eigen waarden in plaats van de verwachtingen van anderen. Ik beschrijf zeven vliegwielen die je met kleine, haalbare gewoontes elke dag dichterbrengen bij wat echt belangrijk voor je is. Het einde van het jaar is hét moment om daarmee te beginnen: je bent toch al aan het reflecteren. En met het bijbehorende Dankboek maak je van intentioneel leven een dagelijkse gewoonte.
Onderstaande boekenlinkjes leiden naar de blauwe gigant. Als je liever lokaal koopt: op deze kaart heb ik alle mooie boekhandels van ons land op een rijtje gezet. Ik ben trouwens zelf ook altijd op zoek naar goede boekentips. Laat mij (en alle meelezers) vooral weten welk boek voor jou van waarde was:
Daar gaan we, in willekeurige volgorde:
1. Hoe blijf je vrij denken: Stefan Zweig – Michel de Montaigne
Aan het einde van zijn leven werkte Stefan Zweig aan een biografie over de Franse wijsgeer Michel de Montaigne. Zowel Montaigne en Zweig leefden in tijden van oorlog. Montaigne trok zich tijdens de godsdienstoorlogen van de zestiende eeuw terug in een toren om te schrijven, Zweig vluchtte voor de nazi’s naar Zuid-Amerika. Dezelfde krachten die hen bedreigden na tijden van ongekende voorspoed – respectievelijk de Renaissance en de belle époque – bedreigen ons nu ook. Denk aan technologische ontwrichting, intolerantie, verzwakte instituties, extremisme, desinformatie en populisten. Ik vond het daardoor een zeer urgente leeservaring. Zweig: “Hoe bewaar ik ondanks alle dreiging en gevaar een onaantastbare helderheid van geest te midden van sektarische razernij, hoe hou ik de menselijkheid van mijn hart ongeschonden te midden van beestachtigheid?” Een deel van het antwoord: “Wie zelf vrij denkt, eert alle vrijheid op aarde.” Absolute leestip.
2. Creëer financiële zekerheid door te sparen: Vicki Robin – Your Money or Your Life
Om mezelf scherp te houden op mijn financiën herlas ik dit jaar de klassieker Your Money or Your Life van Vicki Robin. Dit boek uit midden jaren negentig leest achteraf als een FIRE-handboek. Stug doorsparen en investeren voor financiële onafhankelijkheid: ze legt precies uit hoe je dat doet. De tekst voelt als huiswerk aan, maar kan ervoor zorgen dat je uit het hedonistische hamsterrad stapt.
3. Scherpe millennialroman over de rol van werk in ons leven: Beatriz Serrano – Ontevreden
Het scherpste millennialboek dat ik tot nu toe las is Ontevreden van de Spaanse debutant Beatriz Serrano. Hoofdpersoon Marisa werkt voor een reclamebureau in Madrid en haat het corporate toneelspel. Alles is zogenaamd belangrijk, terwijl ze de zinloosheid van haar werk doorziet. Maar ze is niet bij machte om eraan te ontsnappen, dappere pogingen daargelaten. Ik lees vaak nog een uur door terwijl mijn geliefde slaapt, maar bij dit boek ging dat niet omdat ik telkens hardop moest lachen om Serrano’s observaties. Citaat:
“Het bedrijf als familie. Het idee dat je collega’s meer zijn dan alleen maar collega’s, waardoor het moeilijk wordt om je werkplek om zes uur ’s avonds te verlaten omdat het voelt alsof je je kleine broertje achterlaat bij een tankstation.”
4. Leer over controle willen hebben: Oliver Burkeman - De 4 Weken Reset
Ik las het nieuwe boek van Oliver Burkeman. Net als in 4000 weken weet hij weer heel goed onder woorden te brengen waarom het verstandig is te accepteren dat je nooit een gevoel van controle zult hebben. Bijvoorbeeld over je inbox:
“E-mail is het klassieke voorbeeld: je neemt je voor de tsunami weg te werken door sneller te reageren, met als gevolg dat er meer reacties komen, die jij weer moet beantwoorden, met als ‘bonus’ dat je de naam krijgt dat je ongewoon snel reageert op mails, zodat meer mensen het de moeite waard vinden je te mailen. En omdat je moeite doet om alles af te handelen, lopen je dagen vol met relatief onbelangrijke dingen.”
5. Waarom er zoveel coaches in Nederland zijn: Lena Bril – In therapie
Net uitgelezen: dit meeslepende boek waarin je via een persoonlijke zoektocht leert over hoe we ons in Nederland tot therapie en coaches verhouden.
, zelf al tien jaar af en aan in behandeling bij een ggz-psycholoog en een psychiater, dompelde zich een jaar lang onder in de coaching- en therapiewereld. Ze tripte in een yurt, bezocht een paardentherapeut, maakte een verontrustende familieopstelling mee en wandelde door het bos met een burn-outcoach. Wat ik zo fijn aan Lena’s boek vind is dat ze kritisch én empathisch schrijft. Het is geen olijk sarcastisch boek over Nederland coachland, maar een oprechte journalistieke analyse. En ja, dit zou ik óók gezegd hebben als we niet bevriend waren.6. Delegeer en creëer meer ruimte en werkgelegenheid: Dan Martell – Buy Back Your Time
Ben je ondernemer of ZZP’er? Lees dan Buy Back Your Time van Dan Martell. Volgens de Canadese auteur zijn veel ondernemers slecht in delegeren en verspillen daardoor tijd aan werk dat ze níet onderscheidend maakt. Martell helpt je je ‘buy back rate’ te berekenen: hoeveel je per uur mag uitgeven aan hulp, zodat jij je kunt richten op waar je echt het verschil maakt (en werkgelegenheid creëert). Hij legt dat op precies het juiste abstractieniveau uit. Ik had dit boek graag tien jaar eerder gelezen.
7. Wandelboek stemt tot nadenken: Craig Mod – Things Become Other Things
Craig Mod is een van mijn favoriete bloggers. Hij leeft een ascetisch leven in Japan, waar hij als negentienjarige naar toe verhuisde om de uitzichtloosheid in zijn Amerikaanse thuisstadje te ontvluchten. Eerder dit jaar publiceerde hij het boek Things Become Other Things. Dat leest als een brief aan een jeugdvriend die niet aan de armoede wist te ontsnappen over een bedevaartstocht die Craig door midden-Japan maakt. Het deed me denken aan Zen and the Art of Motorcycle Maintenance (1974) van Robert Pirsig. Ik denk dat het net zo’n klassieker kan worden. Het is een meditatief boek, met soms hilarische portretten van herberghouders en caféuitbaters, afgewisseld met bespiegelingen over hoe Japan in tegenstelling tot de VS wel een sociaal vangnet heeft. Maar ook, en daarom past het bij intentioneel leven, hoe je ruimte kunt maken om na te denken in de chaos van alle dag, en hoe je die gedachten vervolgens kunt omzetten in mooie teksten en beelden.
8. Voor ouders met jonge kinderen: Michal Janssen – Slaapklets
Tip voor ouders van jonge kinderen: vul samen met je kleuter ‘s avonds het boekje Slaapklets van Michal Janssen in. Zij heeft een invuldagboek gemaakt en ik vind het echt een mooie speelse manier om met je kind over dankbaarheid en de ervaringen van de dag te praten. Zo kom je verder dan de beruchte ‘Hoe was je dag?’ ‘Leuk’-uitwisselingen, haha.
9. Een aanmoediging om te blijven leren: Adam Grant – Hidden Potential
Hidden Potential van Adam Grant is een lekker populair-wetenschappelijk boek over hoe je een leven lang kunt blijven leren en groeien. Lees dit als je in een motivatiedip zit of zin hebt om je verder te ontwikkelen. Zo leerde ik dat als je iemand om feedback vraagt, je het beste de volgende vraag kan stellen: “Ik ben benieuwd welk cijfer je dit zou geven en wat ik zou kunnen doen om dit cijfer dichter bij de 10 te krijgen?”. Degene die meekijkt denkt dan meer in termen van advies dan in kritiek. Dat levert vaak meer toepasbare feedback op.
10. Het standaardwerk over creativiteit en voldoening: Mihály Csíkszentmihályi – Flow
In de jaren zeventig vroeg onderzoeker Mihály Csíkszentmihályi aan duizenden mensen over de hele wereld waar ze gelukkig van werden. Hoewel de geïnterviewden van allerlei verschillende activiteiten gelukkig werden, beschreven ze de ervaring hetzelfde: als een ‘flow’. Dat is een mentale staat waarin we ons helemaal in een activiteit verliezen en waar we heel gelukkig van worden. In dit boek uit 1990 beschrijft Csíkszentmihályi hoe je je leven zo kunt inrichten dat je zo vaak mogelijk in een flow komt. Het is nog steeds een zeer leesbaar boek. (Engelstalige versie)
11. Een pleidooi voor concentratie: Cal Newport – Deep Work
Computerwetenschapper Newport gaat in Diep Werk (Nederlandse versie / Engelstalige versie) verder waar Flow stopt: hij geeft vier strategieën om ervoor te zorgen dat je aan diep werk toekomt (het type werk wat bij flow hoort). En hij leert je hoe logistiek werk – e-mails, vergaderingen – in dienst van dat diepe werk kan staan. Deze zomer las ik ook zijn boek Slow Productivity. Het centrale advies uit dat boek schreef ik over op een post-it en hangt nu op mijn scherm:
“Do fewer things. Work at a natural pace. Obsess over quality”.
12. Fuck pretenties (en passie): Elizabeth Gilbert – Big Magic
Enthousiasmerend pleidooi voor pretentieloze creativiteit, van de schrijver van Eat, Pray, Love. Gilbert haalt enkele creatieve mythes onderuit, zoals ‘volg je passie’. Dat is een benauwend concept, vindt ze, want hoe kom je er in hemelsnaam achter wat je passie is? Volg liever je nieuwsgierigheid. Dat is laagdrempeliger en word je waarschijnlijk gelukkiger van. Met zulke adviezen is het hele boek gevuld. De af en toe wat kitschspiritualiteit wat mij betreft negeren. (Nederlandse versie / Engelstalige versie / interview dat ik met Gilbert had)
13. Onderhandel om ruimte te maken: Gavin Kennedy – Everything is Negotiable
Nee-zeggen, ruimte creëeren en goed betaald worden zijn heel belangrijke factoren voor creativiteit. Ik heb daarom geen enkel zakenboek zo vaak aangeraden als Everything is Negotiable. Dat komt omdat Gavin Kennedy zeer verhelderend uitlegt hoe je over onderhandelen moet nadenken om er succesvol in te zijn. Om je een idee te geven: Kennedy vertelt bijvoorbeeld dat je een onderhandeling níét als een wedstrijd moet zien, maar als een proces waarbij je allebei tevreden uitkomt (Engelstalige versie)
14. Denk niet aan succes: Carol Dweck – Mindset
Carol Dweck doet al decennia onderzoek naar wat de gevolgen zijn van hoe mensen over hun eigen intelligentie denken. Ze onderscheidt twee typen ‘mindset’. Als mensen een ‘fixed mindset’ hebben, geloven ze dat intelligentie is aangeboren en dat je niet slimmer kunt worden. Mensen met een ‘growth mindset’ geloven dat je door oefening slimmer kunt worden. Uit Dwecks onderzoeken blijkt dat het leerproces van mensen met een growth mindset effectiever én prettiger is dan dat van mensen met een fixed mindset. Je kunt je werk dan ook het beste als oefening zien en niet als een weg naar succes. Stel dat je een roman wilt schrijven: als je het schrijven als oefening ziet, en niet als manier om succesvol auteur te worden, dan is de kans groter dat je een steeds betere schrijver wordt en haal je uit het schrijven zélf ook al plezier.(Nederlandse versie / Engelstalige versie)
15. Standaardwerk over onze aandacht: Gloria Mark – Aandacht
Gloria Mark is een toonaangevend aandachtsonderzoeker. In haar instant standaardwerk Aandacht (2023) somt ze alle belangrijke onderzoeken naar digitale afleiding op. Mark citeert (deels eigen) onderzoeken naar hoe vaak mensen van computerscherm wisselen tijdens het werk. Schrijf je aan een plan maar check je ondertussen snel een mail? Dat telt als een wissel. In 2004 wisselden mensen gemiddeld elke 150 seconden van scherm. In het meest recente onderzoek klokten kenniswerkers gemiddeld in op elke 44 seconden. Mark geeft wetenschappelijk-onderbouwde tips hoe je je aandacht terug kunt pakken. Zo adviseert ze voor het slapengaan een lijstje te maken van alle openstaande taken in je hoofd. Daar slaap je sneller van in. Kan ik als proefpersoon inmiddels bevestigen!
16. Over het belang van ritme: Wilma de Rek – Rust, reinheid en regelmaat
Echt fijn om te begrijpen waarom ik in de winter zo achterlijk vroeg naar bed wil. Dankzij het heerlijke boek Rust, reinheid en regelmaat van Wilma de Rek leerde ik dat onze biologische klok – de suprachiasmatische kern in onze hersenen – zich aan de lengte van de dag aanpast. Dat betekent dat we ’s zomers van nature langer actief zijn en ’s winters juist meer behoefte hebben aan rust en slaap. Wilma’s suggestie: misschien moeten we allemaal wat vaker naar ons natuurlijke ritme luisteren.
17. Roman over AI en menselijkheid: Ray Nayler – The Mountain in the Sea
Ik kan de roman The Mountain in the Sea van Ray Nayler niet genoeg aanbevelen. Over een onderzoeker die samen met een vriendelijke humanoïde een nieuwe vorm van bewustzijn bij octopussen moet onderzoeken. Het is Black Mirror-achtig, zo voeren drones ter grootte van een wesp liquidaties uit. Maar het is ook de mooiste roman die ik tot nu toe las over AI. Ik leerde hoe onze verhouding met menselijk-ogende machines zich in de nabije toekomst kan ontwikkelen.
Dat waren mijn boekentips! Maar ik heb nog een meta-afsluiter voor je:
In het boek Filterworld beschrijft Kyle Chayka hoe belangrijk het is om je smaak te bewaken tegen de invloed van algoritmes. Voor je het weet lezen we door Kindle recommendations en Booktok allemaal hetzelfde. Op deze tien algoritmevrije manieren ontdek ik verrassende boeken.
Reclame: deze editie is gesponsord door Rituals
Rituals heeft op verschillende plekken in het land een Mind Oasis. Daarin kun je een ‘brain massage’ boeken. Ik probeerde dit op uitnodiging van Rituals uit en vond het zó ontzettend chill. En een fascinerende ervaring. Je ligt in een mooi vormgegeven en luxueuze cabine, in een stoel die een soort gewichtloosheid suggereert. Naast je hoofd zijn twee geluidsboxen en boven je zie je een beeldscherm. Vervolgens wordt er aan de hand van geluid en vibraties in je stoel een vibe gecreëerd die ik niet anders kan omschrijven dan intens ontspannend. Ik ervoer de ‘recharge’ als een powernap on steroids en liep een klein halfuur later totaal verfrist de deur uit. Echt een aanrader om eens te proberen. Boek een brainmassage bij een Rituals Mind Oasis