Je hersenen passen zich aan de winter aan
Dus waarom zou je daar niet wat meer naar leven?
“Omdat ik dat leuk vind, hang ik al een paar jaar ’s ochtends uit mijn raam om de zon op zijn opkomst te betrappen," schrijft journalist Wilma de Rek. Een kwartier voor zonsopkomst wekken de ochtendschemer en vogels haar. Dan trekt ze een warme trui aan, zet koffie en hangt over de vensterbank in de ochtendkou. De vogels zijn zoals het publiek in een theaterzaal op hun rumoerigst vlak voor de voorstelling begint. Op het moment suprême strijken ze neer 'met eerbiedig gesloten snaveltjes.'
“Dagen die zo beginnen, kunnen niet meer stuk”, schrijft Wilma. Het ritueel heeft haar leven veranderd: "Die vroegste uren van de dag, als ik wat zit te tikken in het warme ochtendlicht, zijn mijn prettigste uren."
Afgelopen kerstvakantie las ik met heel veel plezier het boek Rust, reinheid en regelmaat van Wilma. Het boek begint met een speurtocht naar de dame die deze term begin twintigste eeuw bedacht en groeit uit tot onderzoek naar hoe rust, reinheid en regelmaat er in onze tijd uitziet.
Het is een heerlijk geschiedenisboek, en ik haalde er ook deze mooie suggestie uit: misschien moeten we allemaal wat vaker naar ons natuurlijke ritme luisteren.
Minder actief in de winter? Dat is heel logisch
Onze biologische klok – de suprachiasmatische kern in onze hersenen – past zich aan de lengte van de dag aan. Dat betekent dat we 's zomers van nature langer actief zijn en 's winters juist meer behoefte hebben aan rust en slaap.
Met andere woorden: je brein heeft een seizoensritme! Maar hoe leef je daarnaar? Begin met kleine aanpassingen. "Wie zijn slaapkamer totaal verduistert en laat opstaat, maakt het de zon een stuk lastiger haar zegenrijke werk te doen," schrijft Wilma. Laat een kiertje van je gordijn open, sta wat vroeger op. Je krijgt er iets waardevols voor terug: kostbare uren die nog helemaal van jou zijn, ‘zonder mail, appjes of andere signalen uit de buitenwereld’. In de winter mag je wat later opstaan, in de zomer wat vroeger - net zoals mensen dat eeuwenlang deden.
We redden dat niet in ons eentje. Zo is het verstandig om in de winter niet 's avonds te sporten, maar 's ochtends rond elf uur. Bedrijven en scholen moeten daar ruimte voor maken, vindt Wilma. “Follow the sun – daar moet de mensheid naar terug.”
De zon is zich buiten aan het uitsloven!
Zelf is ze een late bekeerling. "Wat heb ik in godsnaam al die andere ochtenden van mijn leven gedaan?" vraagt ze zich af. Te vaak lag ze in een verduisterde slaapkamer op haar telefoon te scrollen ‘terwijl buiten die lieve zon zich voor niks aan het uitsloven was’.
Met ‘volstrekte achteloosheid’ deelde ze vroeger haar dagen in. Ze herinnert zich ‘middagen waarop ik met het hoofd op de armen op mijn bureau in slaap viel’, ‘nachten waarin ik met kopjes sterke koffie in de aanslag aan scripties of stukken zat te schrijven’ en ‘doordeweekse ochtenden waarop de wekker als een mes door mijn gepijnigde brein sneed’. Het was ‘een bestaan vol minachting voor mijn biologische klok’. “Ik was een onnozele, ik wist niet beter”, schrijft ze, “Wat had ik niet allemaal kunnen bereiken als ik eerder had geweten dat een productief en bevredigend leven gewoon een kwestie is van op tijd je nest uit komen?”
En die grijze winterochtenden dan?
Maar tegenwoordig hangt Wilma elke morgen uit haar zolderraam. Zelfs als het bewolkt is. "Ook zonder zichtbare zonsopkomst is het aangenaam 's ochtends vroeg naar het daglicht te kijken, de buitenlucht in te ademen en te voelen hoe je lichaam langzaam uit zijn slaapstand verrijst."
💭 Welke kleine aanpassing kun je doen om naar het seizoen te leven? Ik probeer in de winter bijvoorbeeld altijd naar bed te gaan zodra ik me ook maar een beetje moe voel. Mijn nachten zijn dan veel langer dan in de zomer.
Een vraag aan jou: ken je meer mooie dagelijkse rituelen?
Voor een nieuw boekproject (snel meer nieuws daarover) ben ik op zoek naar mooie dagelijkse rituelen zoals die van Wilma. Het liefst van bekend(ere) Nederlanders uit het huidige tijdsgewricht. Ken jij een voorbeeld van zo’n dagelijks ritueel? Mail me via ernst@pfauth.com of laat een reactie achter:
Het boek 'Veeg je zorgen weg' van Shoukei Matsumoto is echt een aanrader. Deze zenboeddhistische monnik laat zien hoe ochtendrituelen, zoals een halfuurtje schoonmaken of opruimen, niet alleen je omgeving maar ook je geest helder maken. In de winter houd ik het minder vol, maar met het zomerse ochtendlicht is dit mijn favoriete manier om de dag te beginnen: ramen open, frisse lucht, en een moment van rust. Tip: zet het luisterboek aan terwijl je het ritueel 's ochtends oefent – ideaal als motivatie!
Mooi, klinkt heerlijk om zo wakker te worden. Ik ben zelf al heel blij met mijn wake up light om rustig wakker te worden.