7 lessen die ik leerde tijdens het volgen van Nederlands grootste band
Hoe je voor intentioneel leven inspiratie kunt vinden bij DI-RECT
Afgelopen jaar werkte ik aan iets heel onverwachts. Juist daardoor leerde ik er ontzettend veel van.
Ik volgde de band DI-RECT in de aanloop naar en tijdens hun shows in de Kuip. Als allerlaatste act ooit gaven ze daar in juni drie concerten voor in totaal 150.000 bezoekers. Onverwachts vond ik tijdens de concertreeks veel raakvlakken met intentioneel leven. In dit artikel vertel ik welke zeven lessen ik leerde over leven en werk van DI-RECT. Hopelijk kun jij ze ook toepassen.
‘We willen geen muziekjournalist’
In oktober 2024 belde de manager van de band me. Tim van der Zalm vertelde me dat de band samen met fotograaf Nathan Reinds een boek wilde maken over de concertreeks. Nathan kende ik als beste eventfotograaf van Nederland en DI-RECT had ik al op mijn zestiende zien spelen op de Alphense jaarmarkt. Maar alsnog was ik zeer verbaasd dat Tim en Nathan bij mij uitkwamen.
Ook al wilde ik als tiener rockjournalist worden, ik had nog nooit over muziek geschreven.
Maar dat was precies de bedoeling, legde Tim uit. De band wilde een boek dat niet alleen over hen ging, maar ook over de mensen van het licht, geluid, vuurwerk, beveiliging, kostuums, decor en de talloze andere disciplines die bij zo’n show komen kijken.
Omdat ik in mijn podcast POM vaak over technologie en media praat, en in mijn andere podcast Jonge Jaren over het creatieve proces, leek ik hen een goede kandidaatschrijver.
Toen ik deze totaal onverwachte vraag die avond als een ‘dilemma’ voorlegde aan mijn geliefde, zei zij: volgens mij heb je allang besloten dat je dit heel leuk lijkt.
Toch die tienerdroom even uitproberen
Het punkbandje dat ik begin deze eeuw in Alphen aan den Rijn zag, was ondertussen uitgegroeid tot een rockensemble met blazers dat alle concertzalen totaal op de kop zet en albums uitbrengt die tachtig miljoen (!) keer gestreamed worden op Spotify. Hun totaalkunstwerk in de Kuip afgelopen juni was de kroon op een kwart eeuw DI-RECT.
In het afgelopen jaar maakte Nathan 45.000 foto’s en ik had 130.000 woorden aan interview-en reportagemateriaal. Dat hebben we deze zomer met vormgever Wrister Meiresonne teruggebracht tot een koffietafelboek met 345 foto’s en 15.000 woorden waar ik ontzettend trots op ben.
Minstens zo belangrijk: terwijl ik met mijn notitieboekje door de Kuip rende, leerde ik veel over het werk en leven, en die bevindingen deel ik heel graag met je:
1. Probeer met volledige focus het beste uit jezelf en anderen te halen
In de weken naar het optreden toe, brachten 200 vrachtwagens meer dan 1.300 lampen, 4 aggregaten voor een stabiele stroomtoevoer, 28 vlammenwerpers, 16 pyroboxen en niet te vergeten honderden geluidsboxen. Achter het stadion verrezen vier hoogwerkers, waar vuurwerk vanaf werd geschoten. Er werkten meer dan duizend mensen mee aan de shows, van beveiligers tot barpersoneel. Toen ik in de Kuip rondliep ging het mijn vermogen te boven om te begrijpen hoe de duizendkoppige crew het voor elkaar krijgt dat ze weten welk onderdeel bij welke kist hoort, welk steigerdeel waar past en hoe de tien stroomkabels lopen. En hoe kan het dat al die verschillende specialisten elkaar niet in de weg lopen?
Het antwoord is natuurlijk een voorbereiding van twee jaar. Te beginnen met een vergunningsplan van 300 pagina’s, met bouw- en constructietekeningen en veiligheids- en mobiliteitsplannen. Alles werd precies op de Kuip afgestemd. Het podium van 34 meter hoog kwam net tot aan de ring en de audio engineers berekenden per elke 20 centimeter hoe het geluid in het stadion klonk.
En dan heb ik het nog niet eens over de eindeloze repetities van de band, die daar zelfs een week Ahoy voor afhuurde.
Ik vond die grondige voorbereiding inspirerend, omdat ik zag dat iedereen op de toppen van zijn of haar kunnen probeerde te presteren. Ik heb dat ook bij vlagen in mijn carrière gehad: dat ik alles afzegde om me maandenlang op één project te storten – zoals de crowdfundingcampagne voor The Correspondent in de Verenigde Staten in 2018. In zulke periodes maakte ik mijn beste werk, en dat gaf me een enorme kick. Dat zag ik nu bij de band en crew in het kwadraat.
2. Bereid je zo goed voor dat je kunt improviseren
Op grote schaal vuurwerk afsteken is geen sinecure. Er zijn allerlei vrijstellingen nodig en er moest zelfs een weg achter de Kuip voor afgesloten worden. Ik verwachtte niet dat je daar vervolgens mee kunt improviseren. Maar dat is precies wat de band deed.
Het laatste vuurwerk vloog de lucht in als de band het laatste akkoord aansloeg. Maar na de eerste show had het creatieve team bedacht dat het mooier zou zijn als de band naar het kleinere podium midden op het veld zou lopen, en dat er bij het bedanken van het publiek nog één keer vuurwerk af zou gaan.
Je kunt alleen maar met zulke ingewikkelde dingen improviseren als je voorbereiding top is. Ik moest denken aan wat
me daar ooit over vertelde in een interview voor Jonge Jaren:Always sweat the small stuff. Want dan kan je vliegen. Dan kan je alles loslaten. Als je wilt dat iets heel mooi is of doorwrocht of uitgedacht of een diepere laag heeft, dat het mensen raakt, dat het zin heeft, dan moet je het tot in detail voorbereiden.
Nog één voorbeeld van die gedetailleerde voorbereiding: zanger Marcel droeg halverwege de show een zwarte mantel. De bovenkant was gemaakt van een vintage leren motorjack. Modeontwerper Michael van der Meide heeft de mouwen eraf gehaald en drie weken lang de plooien van de rok geperst en gezet. De knopenrij van het motorjack loopt door op de rok. De nieuwe zilveren drukknopen accentueerde Michael met zwarte verf, zodat ze op de vintage knopen lijken. Ook al stond het publiek op minstens tien meter afstand, de knoopjes waren perfect geverfd.
3. Organiseer systemen die je aan je voornemens houden
Er kan van alles misgaan tijdens een show. Denk aan onweer of ongevallen. Daarom is er een calamiteitenteam dat samenkomt om moeilijke knopen door te hakken. In dat team zit hoofdpromoter Bas Dokter van Agents After All. Hij is de man die alles overziet en ooit het eerste mailtje aan de Kuip stuurde. Als de show afgelast moet worden, is dat mede zijn call. Maar Bas heeft ook een belang, weet hij van zichzelf. Hij wil het liefst dat de band kan spelen. Daarom huurde Bas iemand in die hem tijdens de meetings met het calamiteitenteam moet challengen.
Ik vind deze ingehuurde tegenspraak een mooi voorbeeld van hoe je systemen kunt ontwerpen die je aan je voornemens houden. Denk in het dagelijks leven aan een app die je concentratie beschermt door verslavende apps te blokkeren. Of het ontwerpen van een persoonlijk geldsysteem, dat ervoor zorgt dat je geld meteen gaat naar spaar- of beleggingsrekeningen als je salaris binnenkomt.
4. Bedenk vaste reflectiemomenten
Op showavond één en twee verzamelde zich op het terras van de kleedkamer een groepje rond een picknicktafel. Ze hadden een paar flessen witte en rode wijn, wat blikjes bier en een schaal frituur mee naar buiten genomen. Showproducer Paulien Koper zat in het midden. Om haar heen zaten Leon Driessen van het licht, show director Eelco Ladan, creative director Mo Assem, audiotechnicus David Hol, technisch producent Tammo van Brakel, tourmanager Bastiaan Alflen en de eindverantwoordelijken voor het podium, de camera’s en de schermen. Een kwartier daarvoor sprong het publiek nog op ‘Young Ones’, maar zij waren nu alweer aan het evalueren.
Mo en Leon wilden halverwege de show de stadionlampen in één keer allemaal tegelijk aanzetten, maar die bleken onbetrouwbaar en floepten uit het niets aan tijdens het vierde nummer. De lasers vielen niet genoeg op. Er moest meer rook bij om ze zichtbaar te maken, maar daar zou de cameracrew mee in de problemen komen. De AI-animaties van Mo’s team waren niet ingeschakeld.
Het publiek had van al deze dingen niets gemerkt – ze wisten niet wat ze misten – maar Paulien schreef alles genadeloos op. Morgen moest het beter.
Ik probeer zelf ook zulke reflectiemomenten in mijn leven te creëren. Zo spreek ik al zes jaar lang elke week met een accountability partner:
5. Investeer in diepe relaties
Zulke reflectiegesprekken kun je alleen met elkaar voeren als je elkaar vertrouwt en kent. Wat ik heel mooi vond, is dat de meeste mensen die ik interviewde voor het boek al minstens een decennium met de band werken. Dat is geen toeval, dat wil de band zo. Als ze iemand goed vinden, groeien ze het liefst met die persoon mee. Geluidstechnicus David is er praktisch vanaf het begin bij, show director Eelco ook. En in de kwart eeuw dat de band bestaat, hebben ze slechts twee monitor engineers gehad. Ooit waren ze net als de band rookies, nu organiseren ze de grootste show van Nederland.
In plaats van dat je mensen slecht behandelt en dat ze weer vertrekken, of dat je altijd voor de goedkoopste optie gaat, kun je ook proberen diepe samenwerkingen op te bouwen. Dat geeft voldoening. Bovendien zag het er beregezellig uit.
6. Durf een stap achteruit te zetten
In het boek beschrijf ik ook hoe het de band de afgelopen vijfentwintig jaar vergaan is. Zo’n tien jaar geleden speelde DI-RECT tijdens een theatertour steeds vaker voor halflege zalen.
De toen kersverse manager Tim zag het gebeuren. Zijn eerste jaar was al volgepland met optredens. Ook wel lekker, want de vierentwintigjarige (!) wilde samen met bassist Bas van Wageningen – die in hem geloofde en hem gevraagd had – wennen aan het vak. Niet dat alles dat jaar slecht ging. DI-RECT bestond vijftien jaar en er kwamen duizenden mensen naar hun verjaardagsfeestje op het strand. We bestaan nog, dacht Tim, en we rollen nog steeds, we hebben een achterban. Maar die theatertour, die was niet top.
Tim pakte alle Excelsheets van de voorgaande vijf jaar erbij om te zien hoeveel tickets de band verkocht voor clubshows en theatertours. 10.000 kaarten gemiddeld per jaar. ‘Nou,’ bedacht hij, ‘dan beperken we voor de volgende tour de capaciteit tot 9.500 kaarten. Even niet Paradiso en het Paard bellen, maar Vera in Groningen en de Nobel in Leiden. Zo creëeren we schaarste, en vanuit daar bouwen we het weer langzaam op.’ Behoorlijk bijdehand als een gozertje van vierentwintig dat voorstelt, vond Bas, maar hij kon het goed onderbouwen. En ze vonden het bij de band wel prima. Voor hen was spelen gewoon spelen. Of er nu 400, 4.000 of 40.000 mensen stonden, iedere gig had hetzelfde doel: de tent afbreken. Zo ontstond er nieuwe buzz, want DI-RECT was een band die zich niet te goed voelde om alles te geven in een kleine zaal.
Af en toe moet je een stap achteruit kunnen doen, om de basis weer te versterken, zodat je daarna kunt groeien.
7. Bedenk waar je de komende vijf jaar heen wil
Na deze realitycheck wilde manager Tim de band ook weer laten dromen. Tijdens een tripje naar Curaçao – ze traden op en in ruil daarvoor mochten ze een paar dagen blijven – verzamelde hij de band voor een lunch op het strand. Iedereen had een lege placemat voor zich. Tim deelde pennen uit en zei: ‘Maak maar een lijstje met vijf dromen voor de komende vijf jaar.’ Gitarist Spike vond het wel verfrissend. Alles mocht, niets was te gek.
Tim hoorde alles aan, schreef mee op een kladblok. Terug in Nederland stelde hij dezelfde vraag aan cruciale relaties van de band. Op basis van al die gesprekken maakte hij een spreadsheet met voor elke maand in de komende vijf jaar een aparte cel. Daar zette hij de plannen in.
Hij drukte de vijfjarenplanning op placematformaat af en reserveerde De Blauwe Kamer boven het Haagse restaurant Hoender en Hop. Na het hoofdgerecht legde hij de placemats op tafel. Stiften erbij. ‘Zeg het maar, jongens, wat vinden jullie van dit plan?’
Natuurlijk kon het leven anders lopen – je kent die songtekst van John Lennon vast wel – maar nu wisten ze in ieder geval waar ze naartoe wilden werken. In 2020 schreven ze voor het eerst op: ‘25-jarig jubileum in de Kuip’. En ook al ging een paar weken later het land op slot, het is ze toch gelukt.
Als je wil weten hoe dát ging, raad ik je van harte aan het boek te bestellen. 😉
Mooi avontuur man
Goed verhaal en inspirerende lessen. Heb zin in het boek gekregen!