Schrijf de komende weken dit belangrijke document voor jezelf

Daar heb je heel 2025 plezier van

Dec 20, 2024

Welkom! Ik ben Ernst-Jan Pfauth, mede-oprichter van De Correspondent en journalist. Elke week stuur ik je een tip over intentioneel leven. Ben je nog geen lid? Geef je hier net als 8.000 anderen op:

Een moment van reflectie is nooit een verloren moment.

Maar wie heeft er tegenwoordig nog tijd voor reflectie? Bijna niemand. Want we leven in een maatschappij die is ingericht op afleiding. Verslavende technologieën strijden om onze aandacht en laptopbanen houden nooit op.

Met als gevolg dat we géén ruimte hebben om onszelf grote vragen te stellen: waar doen we het voor? Wat is écht belangrijk? Hoe willen we onze tijd invullen?

Goed nieuws: de rustige periode na kerst biedt een zeldzame kans om deze vragen te beantwoorden en de regie te nemen. In mijn boek introduceer ik daarvoor een krachtig instrument: het persoonlijk manifest. Tijdens het schrijven van dit document bedenk je wat het leven voor jou de moeite waard maakt en waar je voor staat.

Na de feestdagen heb je waarschijnlijk wat meer ruimte in je agenda. Mijn bescheiden suggestie: gebruik die tijd om je eerste manifest te schrijven. Daar heb je heel 2025 plezier van.

Want het schrijven geeft je inzicht in wat je principes zijn en waarvoor je je wilt inzetten. Bovendien vertaal je – soms abstracte – persoonlijke waarden naar dagelijks toepasbaar gedrag. Als je het manifest af hebt, geeft het je richting bij het maken van nieuwe plannen. Ook bij kleine en grote keuzes – ‘Ga ik op deze uitnodiging in?’ of ‘Wil ik deze nieuwe baan?’ – kun je het erbij pakken en de knoop doorhakken.

Ik heb mijn manifest geplastificeerd in mijn bureaulade liggen en er staat een snelkoppeling naar het document op mijn telefoon. Elke keer als ik het document lees of aanscherp, geeft het me energie. Als ik terugval in oude gewoontes of overweldigd raak door drukte, brengt het me terug naar wat ik belangrijk vind.

Heb ik je overtuigd? Laten we aan de slag gaan.

💡 Heb je mijn boek gekocht? Dan kun je via de QR-code op de eerste bladzijde van het boek een werkblad downloaden waarmee je het persoonlijk manifest kunt schrijven.

Zo schrijf je een persoonlijk manifest

Ga op een rustige plek zitten, pak er zes A4’tjes bij en noteer deze koppen: ‘Rollen’, ‘Waarden’, ‘Gewoontes’, ‘Werkprincipes’, ‘Mijn ideale dag’ en ‘Reflectie’.

1. Rollen

Je begint met het noteren van de rollen die je vervult in je leven en je werk. Je rollen laten zien hoe je je tot de wereld verhoudt. Ik noteerde bijvoorbeeld ‘familieman’ (daar zit in dat ik zowel vader als zoon als broer ben), ‘echtgenoot’, ‘vriend’, ‘collega’ en ‘mediaondernemer’. Je kunt ook denken aan:

ouder
partner
vrijwilliger
wereldburger – of een andere omschrijving die je verantwoordelijkheid voor onze aarde dekt
lid van een (religieuze) gemeenschap
kunstenaar, dichter of zanger (als hobbyist of professional)
collega
activist

2. Waarden

Vervolgens schrijf je per rol op welke waarden je belangrijk vindt. Waar leef je voor? Waarvoor ben je bereid offers te brengen? Heb je het boek? Gebruik hier eventueel de waardenoefening op pagina 123 voor.

Om ervoor te zorgen dat je waarden niet te abstract blijven, kun je ze koppelen aan je identiteit. Onderzoek heeft aangetoond dat als je dat doet, je eerder geneigd bent in overeenstemming met die waarde te handelen.^[1] ‘Ik ben een hardloper’ werkt motiverender voor jezelf dan ‘Ik loop weleens hard’. Begin daarom je zinnen met ‘ik ben’. Mogelijke waarden:

Ik ben een vriendin die meedromen met vrienden belangrijk vindt.
Ik ben een aanwezige en aandachtige ouder.
Ik ben een collega die constructief meedenkt.
Ik ben een hardloper die rent voor haar gezondheid.
Ik ben een vrijwilliger die zich inzet voor mensen die minder kansen hebben.

Probeer uiteindelijk per rol minimaal één waarde op je A4’tje te schrijven. Overlap tussen je verschillende rollen is niet erg.

3. Gewoontes

Daarna bedenk je welk gedrag bij bovenstaande waarden hoort. Zo maak je het voor jezelf levendig en praktisch toepasbaar. Ik heb een onderscheid gemaakt tussen ‘gewoontes’ en ‘werkprincipes’.

Begin met de gewoontes. Gebruik scenario’s bij het omschrijven van je gewoontes, dus noem precies het moment waarop je de gewoonte uitvoert en wat je dan doet. Volgens verschillende onderzoeken kun je de kans op succes verdubbelen als je een voornemen op deze concrete manier formuleert.^[2]

Leg de lat niet te hoog. Begin met kleine stappen, dan kun je de gewoonte altijd nog uitbreiden.

Als x gebeurt, doe ik y (scenario).
Elke ochtend/middag/avond doe ik x (precies tijdstip).
Na x doe ik y (gekoppeld aan een andere gewoonte).

Dit zijn enkele voorbeelden van hoe je een gewoonte kunt formuleren:

Als mijn kinderen vragen of ik wil spelen terwijl ik eigenlijk even iets wil lezen, zeg ik toch ja.
Als mijn vrienden over hun plannen of dromen vertellen, denk ik altijd groots en constructief mee.
Elke avond schrijf ik drie dingen op waarvoor ik dankbaar ben.
Ik begin en eindig de dag met het lezen van een roman in plaats van te doomscrollen op sociale media.
Elke dinsdag- en donderdagavond ren ik een rustig rondje van drie kilometer.
Elke maand doneer ik 5 procent van mijn salaris aan goede doelen.

Let op: dit zijn gewoontes waar je naar streeft. Je spreekt er je ambities mee uit. Soms lukt het niet om je eraan te houden. Dat hoort erbij. Dat is menselijk.

4. Werkprincipes

Schrijf nu op hoe je je werkwaarden in praktijk brengt. Zorg ervoor dat je de dingen waar je goed in bent laat terugkomen in je dagelijkse werk, want je ervaart voldoening als je die sterke punten benut.^[3] Probeer bij gewoontes weer specifieke tijdstippen te noemen en gebruik actieve zinnen (‘Ik [werkwoord]’). Als je voor een keuze in je werk staat – van ‘Hoe plan ik mijn week?’ tot ‘Neem ik die nieuwe baan aan?’ – kun je deze principes raadplegen. Als er een nieuw project voorbijkomt en het past niet bij mijn werkprincipes, begin ik er niet aan. Een paar voorbeelden:

Ik check drie keer per dag mijn e-mail, zodat ik er niet continu door word afgeleid.
Ik vergader altijd met volledige aandacht en laat mijn laptop dicht.
Elke lunch zoek ik een andere collega op om mee bij te praten.
Ik ga elk jaar in januari naar mijn manager met een goed onderbouwde vraag om salarisverhoging.
Ik kijk elke vrijdagmiddag om vier uur terug op mijn week en plan de komende week vooruit.
Ik verdien alleen geld met dingen die ik inhoudelijk interessant vind en waar ik volledig achter sta.
Ik doe niets enkel en alleen omdat het prestigieus is.

Wederom: wees mild voor jezelf. Het hoort erbij als het je van tijd tot tijd niet lukt om je werkprincipes na te leven. Laat de teleurstelling even toe en ga weer door.

5. Beschrijf je ideale dag

Om je rollen, waarden, gewoontes en werkprincipes tot een coherent geheel te smeden, is het bedenken van je ideale dag volgens mij een heel mooie oefening. Je omschrijft in maximaal 250 woorden een doodgewone, maar ideale dag. Gevuld met geluksmakers. Wat doe je als eerste als je wakker wordt? Hoe wil je de ochtend starten? Met welk werk begin je de dag? Wat bewaar je voor na de lunch? Wat doe je als je thuiskomt? Met wie breng je de avond het liefst door? Wat doen jullie? Hoe gebruik je de vliegwielen uit dit boek, en wanneer? Begin de omschrijving met ‘Ik word wakker en…’

In mijn eigen manifest staat wat ik ’s morgens met mijn gezin wil doen, en dat ik daarna het liefst aan iets werk waarvoor concentratie vereist is. Dat ik de middag bewaar voor interessante afspraken, hoe we thuis de avond het liefst invullen, et cetera. Als ik een nieuw project of een grote verandering in mijn leven overweeg, lees ik altijd eerst de omschrijving van mijn ideale dag terug om te zien of het erin past.

Die is door de jaren heen overigens wel gewijzigd. Het is niet in marmer gebeiteld en soms heeft een nieuwe uitdaging of levensfase mijn idee van een ideale dag veranderd.

6. Reflectie

Ten slotte noteer je hoe je het manifest blijft lezen en herzien. Als je niet bedenkt hoe je een persoonlijk manifest levendig houdt voor jezelf, verdwijnt het vanzelf uit je systeem en kan het je geen richting meer geven in de drukte van het dagelijks leven.

Met het reflectieritme dat ik in het laatste hoofdstuk van mijn boek beschrijf, vertaal je het persoonlijke manifest naar een jaarplan en reflecteer je er wekelijks op met een terugblik, maar je kunt ook je eigen reflectierituelen bedenken.

Uitbreiden

Voor nu zou ik alleen je rollen, waarden, gewoontes, werkprincipes, ideale dag en reflectiemomenten opschrijven. Dat is al uitdagend genoeg.

Maar als je merkt dat het manifest al een poosje onderdeel is van je leven, kun je het naar eigen inzicht uitbreiden. Bijvoorbeeld met een lijstje van overkoepelende vragen die je bezighouden, met levenslessen, een vijfjarenplan of de dromen die je koestert. Kijk vooral naar wat bij je past. Als het je hoofddoel van een persoonlijk manifest maar dient: niet afgeleid raken van datgene wat je dagelijks voldoening geeft.

Het document dat je richting geeft is af. Waarschijnlijk heb je een aantal nieuwe inzichten opgedaan. Dat geeft een goed gevoel, toch? Steek het in een mooi mapje en leg het op je bureau. Elke keer als je in 2025 richting nodig hebt (of een shot energie) kun je het erbij pakken.

Een hele fijne feestweek toegewenst en tot volgende week, voor de laatste nieuwsbrief van het jaar ✨

^[1] Dit leerde ik tijdens het lezen van Atomic habits van James Clear. Hij haalt het volgende onderzoek aan ter onderbouwing: Bryan, C., Walton, G., Rogers, T., & Dweck, C. (2011). ‘Motivating voter turnout by invoking the self’. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(31), p. 12653-12656.

^[2] Donaldson, S.I., Lee, J.Y., Donaldson, S.I. (2019). ‘Evaluating positive psychology interventions at work: a systematic review and meta-analysis’. International Journal of Applied Positive Psychology, 4, p. 113-134.

^[3] Twijfel je erover wat je sterke punten zijn of wil je daar meer inzicht in? Doe de VIA Signature Strengths Survey. Na afloop krijg je suggesties voor het type werkzaamheden dat bij je talenten past.