Opruimen? Laat alles lekker slingeren
Dat kan goed zijn voor je creativiteit
Er is geen systeem in Marlene Dumas' rommelige atelier, en dat is precies het systeem.
Elke dag knipt de wereldberoemde kunstenaar foto’s uit en arceert ze interessante passages in tijdschriften. Vroeger bewaarde Dumas alles in ordners. De dood, religie, gekken en naakten – elk thema had zijn eigen map met krantenknipsels en aantekeningen.
Maar gaandeweg liet ze het ordenen los. Nu laat ze foto's, brieven, artikelen en ansichtkaarten in haar atelier rondslingeren. In de wetenschap dat ze erop kan vertrouwen dat ze omgeven wordt door alles wat ze ooit interessant vond.
"Dit is denk ik filosofisch te werk gaan”, vertelt Dumas in een prachtig interview met de Groene Amsterdammer. “Het is je verdiepen, een manier van nadenken, zonder dat het direct tot iets leidt. Indirect des te meer."
In haar atelier hangt een platgereden kikker in een plastic zakje aan de muur. Er hangt ook een sleutel aan een touwtje tussen foto's en kaarten, waarvan ze niet meer weet waar die van is. "En dan laat ik hem toch maar hangen."
Een rommelige werkplek kan goed voor je zijn
Want aan opruimen doet Dumas niet. "Het is te veel," zegt ze. "Om te weten wat je weg kunt doen, moet je alles doorkijken." In plaats daarvan verschuift ze de paperassen en memento’s continu, en zo ontstaan er nieuwe ideeën. Bijvoorbeeld omdat er een blaadje uit een map dwarrelt. Of omdat haar oog op een vergeten foto valt. Zo duiken er nieuwe verbanden op.
Dumas' manier van werken lijkt misschien lui, maar volgens onderzoeken uit de cognitieve wetenschap kan deze aanpak juist heel verstandig zijn.
De Britse auteur Tim Harford beschrijft in zijn aanstekelijke boek Messy de voordelen van een rommeltje. Mensen die hun documenten netjes archiveren in ordners en dossierkasten, blijken vooral een collectie nutteloze paperassen op te bouwen. Met als gevolg dat zij tijdens wetenschappelijke experimenten minder snel belangrijke documenten konden vinden dan de rommelkonten.
Te veel netheid kan zelfs creativiteit verstikken
Harford haalt een onderzoeker aan die aantoont dat rommelige werkplekken – zoals het atelier van Dumas – vol 'visuele aanwijzingen' zitten. Een bonnetje hier, een post-it daar. Die helpen je om associatief te denken en sneller op nieuwe ideeën te komen. Een beetje wanorde zorgt voor onverwachte verbanden die je met een opgeruimd bureau minder snel zou leggen.
💭 Blijf elke dag verzamelen, blijf elke dag verschuiven. "Ik weet niet wat het betekent," zegt Dumas over haar werk. "Ik weet wat me interesseert." Als je blijft verzamelen wat je interessant vindt, volgt het betekenisvolle werk vanzelf.
Ten slotte: de derde druk van mijn boek Intentioneel leven is net van de persen gerold
Ik was ontzettend blij met deze recensie in de Volkskrant:
“Door de verscheidenheid aan bronnen overstijgt Intentioneel leven het niveau van een rechttoe rechtaan zelfhulpboek. Het is een doorwrocht en prettig te lezen pleidooi voor bewust leven.”
Als je het boek nog niet gelezen hebt, vormt deze bespreking hopelijk een mooie aanmoediging. Je kunt het boek in mijn webshop bestellen, dan stuur ik het zonder verzendkosten naar je op:
